Ενδομητρίωση:

Πώς μπορούμε να ορίσουμε την ενδομητρίωση;

Η ενδομητρίωση είναι μια επώδυνη νόσος κατά την οποία ο ιστός που καλύπτει το εσωτερικό της μήτρας, δηλαδή το ενδομήτριο, αναπτύσσεται έξω από τη μήτρα. Εντοπίζεται συνήθως στις ωοθήκες, στις σάλπιγγες και στο περιτόναιο. Αν και σπάνια, η διαταραχή μπορεί να εντοπιστεί και σε άλλες περιοχές, όπως στην ουροδόχο κύστη, το έντερο και άλλα όργανα της πυέλου. Μπορεί να επηρεάσει γυναίκες οποιασδήποτε ηλικίας, κυρίως αναπαραγωγικής μεταξύ 15 και 49, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας και Κλινικής Αριστείας του Ηνωμένου Βασιλείου (NICE).

Σε κάθε εμμηνορροϊκό κύκλο, ο ενδομητρικός ιστός πυκνώνει, διασπάται και αιμορραγεί (εμμηνόρροια). Στις εστίες ενδομητρίωσης, ο ιστός αυτός δεν έχει τρόπο εξόδου και παγιδεύεται στο σώμα, προκαλώντας έτσι έντονο πόνο κατά τη διάρκεια της έμμηνου ρύσης, καθώς και αιμορραγία στο εσωτερικό της πυέλου.

Όταν η ενδομητρίωση αφορά τις ωοθήκες, τότε σχηματίζονται κύστεις που ονομάζονται ενδομητριώματα και εντοπίζονται με υπερηχογράφημα. Όταν αφορά το περιτόναιο, τότε σχηματίζεται ουλώδης ιστός και συμφύσεις που προκαλούν τον σχηματισμό ινώδους ιστού και τη συγκόλληση ενδοκοιλιακών οργάνων μεταξύ τους, καθιστώντας τη σοβαρότητα της ενδομητρίωσης από χαμηλή (επιφανειακή) σε πολύ υψηλή (εν τω βάθει διηθητική). [1] [2] [3]

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Ένα από τα κύρια συμπτώματα που σχετίζεται με την ενδομητρίωση είναι ο πόνος κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως. Κάθε ασθενής μπορεί να βιώσει διαφορετικά τον πόνο, ο οποίος μπορεί να αποτελέσει δείκτη της έκτασης και της εξάπλωσης της νόσου. Επιπλέον, η διάγνωση της ενδομητρίωσης μπορεί να είναι λανθασμένη λόγω συμπτωμάτων που παρερμηνεύονται ή συγχέονται με διαταραχές όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS) ή η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου (PID). [1] [2]

Τα πιο συχνά συμπτώματα μπορεί να είναι τα ακόλουθα:

Δυσμηνόρροια – Επώδυνες κράμπες πριν και κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως. Ο πόνος μπορεί να αντανακλά στην πλάτη ή να βιώνεται ως κοιλιακό άλγος.
Δυσπαρεύνεια – Πόνος κατά την επαφή.
Μητρορραγία – Παθολογικά αυξημένη έμμηνος ρύση ή αιμορραγία μεταξύ περιόδων.
Υπογονιμότητα – Η ενδομητρίωση διαγιγνώσκεται συχνά σε ασθενείς που αναζητούν θεραπεία για την υπογονιμότητα και όχι προηγουμένως.
Άλλα συμπτώματα – Διάρροια, δυσκοιλιότητα, μετεωρισμός ή ναυτία, συνήθως κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως.

Τι προκαλεί την ενδομητρίωση;

Η ακριβής αιτία δεν είναι γνωστή, παρόλο που έχουν δοθεί πιθανές εξηγήσεις:

Ανάστροφη εμμηνορυσία – Κατά την έμμηνο ρύση, αίμα παλινδρομεί μέσω των σαλπίγγων στην περιτοναϊκή κοιλότητα, τα ενδομητρικά κύτταρα προσκολλώνται στα τοιχώματα της πυέλου και στα γύρω όργανα, προκαλώντας περισσότερο πόνο κατά τη διάρκεια της έμμηνου ρύσης με την πάροδο του χρόνου.
Μεταμόρφωση χειρουργικών ουλών – Κατά τη διάρκεια γυναικολογικών επεμβάσεων, κύτταρα του ενδομητρίου μπορεί να προσκολληθούν σε χειρουργικές τομές, προκαλώντας πόνο στην περιοχή (καισαρική τομή, υστερεκτομή, αφαίρεση σαλπίγγων ή ωοθηκών ή και των δύο)
Μεταφορά ενδομητρικών κυττάρων – Μεταφορά μέσω των αιμοφόρων αγγείων ή του λεμφικού συστήματος σε όλο το σώμα.
Μετατροπή εμβρυονικών βλαστοκυττάρων – Οι ορμόνες μπορεί να μετατρέψουν εμβρυονικά βλαστοκύτταρα σε ενδομήτρια εμφυτεύματα.
Διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος – Ιστός του ενδομητρίου που αναπτύσσεται έξω από το ενδομήτριο δεν μπορεί να αναγνωριστεί και καταπολεμάται από το ανοσοποιητικό σύστημα.
Μετατροπή περιτοναϊκών κυττάρων – Γνωστή και ως «επαγωγική θεωρία». Τα εμβρυονικά βλαστοκύτταρα κύτταρα μετατρέπονται σε ενδομητρικά εμφυτεύματα λόγω ορμονικής διαταραχής.

Παράγοντες κινδύνου:

Έναρξη εμμήνου ρύσεως σε μικρή ηλικία
Πρώιμη εμμηνόπαυση
Βραχείς και βαριοί έμμηνοι κύκλοι
Υψηλότερα επίπεδα οιστρογόνων
Χαμηνός δείκτης μάζας σώματος
Συγγενείς πρώτου βαθμού με ενδομητρίωση

Επιπλοκές:

Υπογονιμότητα: Μειωμένη γονιμότητα. Η πλειονότητα των γυναικών με ενδομητρίωση αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην επίτευξη εγκυμοσύνης, γι’ αυτό και η νόσος διαγιγνώσκεται συχνά σε ασθενείς που ζητούν ιατρική βοήθεια για την υπογονιμότητα. Η ενδομητρίωση μπορεί να επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου και να επηρεάσει και να αποφράξει τις σάλπιγγες ή ακόμη και να βλάψει το σπέρμα ή το ωάριο.
Καρκίνος: Υψηλότερα από τα αναμενόμενα ποσοστά καρκίνου των ωοθηκών σε ασθενείς με ενδομητρίωση. Ο κίνδυνος εξακολουθεί να είναι σχετικά χαμηλός.

Διάγνωση:

Η διάγνωση της ενδομητρίωσης μπορεί να είναι απαιτητική. Είναι απαραίτητη η λήψη λεπτομερούς ιστορικού και η σχετική κλινική εξέταση.

Πραγματοποιείται πυελική, χειροκίνητη (με ψηλάφηση) εξέταση για τον εντοπισμό τυχόν ανωμαλιών, όπως κύστεις στις ωοθήκες σας. Δυστυχώς, οι μικρές εστίες ενδομητρίωσης δεν είναι αισθητές.
Πραγματοποιείται επίσης διακολπικός ή διακοιλιακός υπέρηχος για μια πιο σαφή εικόνα των αναπαραγωγικών οργάνων. Ένα υπερηχογράφημα δεν είναι πάντοτε ακριβές, αλλά μπορεί να εντοπίσει κύστεις που σχετίζονται με την ενδομητρίωση και που ονομάζονται ενδομητριώματα.
Μαγνητική τομογραφία (MRI): Η μαγνητική τομογραφία μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο πλαίσιο της προετοιμασίας για μια χειρουργική επέμβαση, παρέχοντας λεπτομερείς πληροφορίες για τις ενδομητρικές αλλοιώσεις.
Η μέθοδος της λαπαροσκόπησης χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό ενδείξεων για την παρουσία ενδομητρικών εμφυτευμάτων. Στη συνέχεια μπορεί να πραγματοποιηθεί βιοψία ή ακόμη και θερμική πήξη (ηλεκτροκαυτηριασμός) των αλλοιώσεων.
Πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη το 2020 έδειξε ότι οι ασθενείς με ενδομητρίωση έχουν ορισμένες χημικές τροποποιήσεις στο DNA τους, οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν μελλοντικά για σκοπούς διάγνωσης, χωρίς να είναι αναγκαία η χειρουργική επέμβαση [5].

Θεραπεία:

Η θεραπεία της ενδομητρίωσης είναι κυρίως φαρμακευτική και περιλαμβάνει αναλγητικά και ορμονοθεραπεία ή χειρουργική επέμβαση. Το πρώτο ραντεβού είναι πολύ σημαντικό για την κατανόηση της προσέγγισης και την κατάρτιση θεραπευτικού πλάνου, ανάλογα με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων που μπορεί να επηρεάσουν την ποιότητα ζωής του ασθενούς.

Καταρχάς συνιστάται συντηρητική θεραπεία και στη συνέχεια μπορεί να συστηθεί χειρουργική επέμβαση, εάν η αρχική θεραπεία είναι ανεπιτυχής.

Μπορεί να χορηγηθούν αναλγητικά φάρμακα, όπως παρακεταμόλη και μη στεροειδή, αντιφλεγμονώδη φάρμακα για τις επώδυνες κράμπες της εμμήνου ρύσεως.
Η ορμονική θεραπεία μπορεί να συμπεριλάβει αντισυλληπτικά χάπια, έμπλαστρα, ενδομήτριες συσκευές, αντισυλληπτικές ενέσεις ή εμφυτεύματα, αγωνιστές και ανταγωνιστές της ορμόνης απελευθέρωσης γοναδοτροπίνης, συμβάλλοντας πολλές φορές αποτελεσματικά στη μείωση ή ακόμη και στην εξάλειψη του πόνου.

Δεν αποτελεί μόνιμη λύση, ωστόσο, καθώς τα συμπτώματα μπορούν εύκολα να επανέλθουν με τη διακοπή της θεραπείας. Η συντηρητική χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση των ενδομητρικών εμφυτευμάτων, διατηρώντας παράλληλα τη μήτρα και τις ωοθήκες, μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα επιτυχίας της εγκυμοσύνης και μπορεί να συντείνει στη μείωση του πόνου. Σήμερα, προτιμάται η λαπαροσκοπική μέθοδος, μια ελάχιστα επεμβατική χειρουργική διαδικασία, η οποία επιτρέπει τη θεραπεία των περισσότερων περιστατικών και την αποφυγή κοιλιακής τομής. [3]

Οι θεραπευτικές επιλογές για τη γονιμότητα μπορούν να συζητηθούν σε περίπτωση που έχετε δυσκολία επίτευξης εγκυμοσύνης. Σας συμβουλεύουμε να ετοιμάσετε τις ερωτήσεις σας εκ των προτέρων, ώστε να μπορέσουμε να σας βοηθήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Αλλαγές στον τρόπο ζωής:

Οι γυναίκες που πάσχουν από ενδομητρίωση μπορούν να υιοθετήσουν ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής τους που έχει αποδειχθεί ότι έχουν κάποια επίδραση στην πάθηση και θα μπορούσαν να βοηθήσουν.

Σωστή διατροφή – Η έρευνα έχει δείξει ότι μια δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε φρούτα και λαχανικά και υψηλής περιεκτικότητας σε κόκκινο κρέας ενθαρρύνει τον οργανισμό να παράγει χημικές ουσίες που ονομάζονται προσταγλανδίνες, οδηγώντας σε μεγαλύτερη παραγωγή οιστρογόνων. Αυτό σημαίνει περαιτέρω ανάπτυξη του ιστού του ενδομητρίου. Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορεί να είναι χρήσιμα. Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και καφέ, καθότι φαίνεται ότι αυξάνουν τον κίνδυνο.
Η άσκηση μπορεί να είναι ένας πολύ καλός τρόπος για τη βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος και συνεπώς των θρεπτικών συστατικών και του οξυγόνου στο σώμα. Οι γυναίκες που ασκούνται μπορεί να έχουν χαμηλότερα επίπεδα οιστρογόνων και ελαφρύτερες περιόδους, ανακουφίζοντας έτσι τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης με την πάροδο του χρόνου. Με την άσκηση μειώνεται επίσης το άγχος και ο εγκέφαλος απελευθερώνει ενδορφίνες, χημικές ουσίες που μπορούν να ανακουφίσουν τον πόνο.
Σημειώνεται ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν και εναλλακτικές θεραπευτικές μέθοδοι, όπως οι φυσικές θεραπείες, αν και δυστυχώς είναι λίγες οι έρευνες που υποστηρίζουν ότι υπάρχει όφελος στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της ενδομητρίωσης. Τέτοιες θεραπείες περιλαμβάνουν τον βελονισμό, το μασάζ, τη βοτανοθεραπεία, την ψυχοθεραπεία. [4]

Η διάγνωση της ενδομητρίωσης απαιτεί χρόνο και γίνεται συνήθως με καθυστέρηση, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα ζωής και την κατάσταση της υγείας των ασθενών. Η περιγραφή της σοβαρότητας και του βαθμού της ενδομητρίωσης, από χαμηλό σε υψηλό, είναι μεν απαιτητική, αλλά και ζωτικής σημασίας για το καλύτερο δυνατό θεραπευτικό πλάνο για τις γυναίκες που αναζητούν καθοδήγηση είτε για λόγους υπογονιμότητας ή για τυχόν συμπτώματα που συνδέονται με την ενδομητρίωση. [6]

Ενδομητρίωση:

Make An Appointment

Schedule your appointment today.